کتاب همیشه جاری

نهاد وقف طی قرن‏های متمادی پیشران تحولات درخورتوجهی در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کشورمان و در کشورهای اسلامی بوده ‏است. وقف به‌عنوان یکی از سنت‌های ریشه‌دار دینی، جایگاهی ویژه در فرهنگ اسلامی دارد. در مانایی و زایایی این نهاد ارزشمند، سرمایۀ اجتماعی رکن مهمی به شمار می‌آید. با این حال تحولات چشمگیر زمانۀ ما، انطباق و روزآمدسازی نهاد وقف با واقعیات و نیازهای جدید را ضروری می‌سازد.

در سایۀ پیچیده‌ترشدن مسائل جوامع و ناکافی‌بودن ظرفیت دولت‌ها و نیز تمایل به عمل جمعی و کسب هویت از این مسیر،  گرایش به مشارکت، بسترساز رشد سازمان‌های مردم‌نهاد در دو قرن اخیر بوده است. در جوامع مختلف، به موسسه‌های خیریه نیز به‌عنوان یکی از انواع این سازمان‌ها، توجه و از آن‌ها استقبال شده ‌است.

بسیاری از علاقه‌مندان به انجام عمل خیر، به‌دنبال یافتن راهی‌‌اند تا ضمن اطمینان‌یافتن از ماندگاری آن، با محدود‌شدن اختیارات خود مواجه نشوند. انتخاب هر یک از دو مسیر وقف و ایجاد موسسۀ خیریه، اقتضائات متفاوتی در این زمینه دارد؛ لذا تبیین هر یک از این دو مسیر و الزامات و پیامدهای آن‌ها، می‌تواند در حل این مشکل راهگشا باشد. در این نوشتار در پی آن برآمدیم تا ضمن تبیین دو مسیر پیش‌گفته، راهکاری تلفیقی از جمع میان آن دو ارائه دهیم؛ به امید آنکه گامی هر چند کوچک در مسیر اعتلای عرصۀ امور خیریه در کشور باشد.