شبکه های اجتماعی امروزه جزیی جدایی ناپذیر از زندگی مدرن شده اند و کمتر کسی را می توان یافت که حداقل با نام و کارکرد این شبکه ها آشنا نباشد بسیاری از تعاملات انسانی در این شبکه ها شکل می‌گیرد و بسیاری از خدمات و نیازهای افراد در بستر این شبکه ها تحقق می یابد.
پرسش اساسي در اين مقاله اين است كه چه عواملي موجب ارائه خدمات بهتر خیریه‌ها در شبکه های اجتماعی مي‌شود؟
براي پاسخ به اين پرسش لازم است به ارکان شبکه های اجتماعی توجه شود آنچه بیش از همه در این مقوله مورد توجه قرار می گیرد نحوه تبلیغات خیریه ها در شبکه های اجتماعی است چرا که هر چقدر تبلیغات خیریه ها از اقناع بیشتری برخوردار باشد اعتماد افراد نیز به آنها بیشتر خواهد بود.
اقناع تبلیغاتی خیریه ها در شبکه های اجتماعی منبع موثری در جلب اعتماد نیکوکاران و حمایت مادی و معنوی آنها از این خیریه ها خواهد داشت که این امر نیازمند واکاوی این امر در این موضوع می باشد.
بی تردید چنانچه ابعاد موضوع به خوبی مورد تحقیق قرار گیرد موجب می گردد نتایج و راهکارهای موثری جهت ارائه خدمات حاصل شود.
رسانه های اجتماعی
رسانه‌هاي همگاني امروزه يكي از مهم‌ترين منابع توليد ارزش هايي همچون اعتماد و مشاركت اجتماعي اند. رايزمن معتقد است رسانه‌هاي همگاني حالت ايستاي دنباله روي و همرنگي اجتماعي را خنثي مي كنند و افراد را بر مي انگيزاند تا شخصاً در مسائل اجتماعي درگير شوند.
برای مطالعه :
براساس گزارش پايگاه علمي در خصوص ميزان ضريب نفوذ اينترنت در كشور در سال 2000 ميلادي ميزان كاربران اينترنت حدود 250هزار نفر بوده‌اند كه در سال 2017 اين كاربران به ميزان 56 ميليون و 700 هزار نفر رسيده است؛ به بيان ديگر در سال 2000 ميلادي تنها 3.8 درصد از جمعيت كشور از اينترنت استفاده مي كردند در حالي كه بعد از 17 سال اين نسبت به بيش از 70 درصد رسيد.
ويژگی‌های شبکه‌های اجتماعی
رسانه وسیله ای است که فرستنده به کمک آن معنا و مفهوم مورد نظر خود (پیام) را به گیرنده منتقل می کند. به عبارت دیگر، رسانه وسیله حامل پیام از فرستنده به گیرنده است. کتاب، روزنامه، مجلّه، عکس، فیلم، نوار صوتی و تصویری، رادیو، تلویزیون، ماهواره و ... نمونه هایی از رسانه هستند.
رسانه‌های جمعی علاوه بر ویژگی‌های مشترک، هر یک دارای مزیّت ها و محدودیت های خاص خود هستند. اما درباره ویژگی های مشترک وسایل ارتباط جمعی، سادنی مید می گوید: ویژگی های ذیل وسایل ارتباط جمعی را به ابزاری منحصر به فرد تبدیل کرده اند:
- تعداد گیرندگان وسایل ارتباط جمعی نسبتا زیاد است.
- ترکیب گیرندگان بسیار متنوّع است.
- با ارسال پیام از طریق وسایل ارتباط جمعی، نوعی تکثّر پیام به وجود می آید.
- توزیع پیام سریع است.
- هزینه برای مصرف کننده کم است
شبکه های اجتماعی در اینترنت، یکی از منابع مهم برای کسب درآمد از راه تبلیغات به شمار می آیند؛ چرا که اعضای شبکه های اجتماعی در صفحات مربوط به خود درباره علایق خود صحبت می کنند و این به شرکت های تبلیغاتی اجازه می دهد که بر اساس همین علایق، برای آنها آگهی بفرستند.
شبکه‌ها شامل گروه هایی هستند که از طریق بندهای ارتباطی به یکدیگر مرتبط می شوند. درست همان‌طور که روابط و گروه‌ها از طریق تعامل ساختار بندی می شوند، شبکه‌ها نیز به‌هم پیوسته اند. هر شبکه با انتقال اطلاعات فردی از گروهی به گروهی دیگر ایجاد می شود.
تبلیغات تجاری به‌عنوان یک نهاد اجتماعی، جزء جدانشدنی زندگی بشری امروز به‌شمار می رود. این نهاد اجتماعی که در تعریفی وسیله تسریع در حرکت کالاها و خدمات از نقطه تولید به نقطه مصرف دانسته شده، مانند هر امر اجتماعی دیگر می تواند کارکردها یا عوارض مثبت و منفی خاص خود را به‌دنبال داشته باشد.
اهداف تبلیغات
1. معرفی کالا و خدمات
در جهان اقتصاد امروز، صاحبان کالاها و فرآورده‌ها، گذشته از دادوستد داخلی، درصدد تولیدات و فرآورده‌ها به بازارهای بین‌المللی و مشتریان خارجی، خود را ناگزیر از شناساندن بهینه کالا یا کالا‌های خویش می بینند و دست به تبلیغات تجاری در دامنه‌ای محدود یا گسترده می‌زنند.
2. سوق دادن مشتری به خرید یا استفاده از خدمات
تبلیغات بازرگانی می‌کوشد تا بینندگان به‌خصوصی را با استفاده از مجموعه‌ای از جذابیت‌ها و تدابیر به خرید یا استفاده از کالا یا خدمات به‌خصوص سوق دهد.
3. ارتقای سازمان
زمانی که تبلیغ تجاری به تبلیغ مؤسسه‌ای بپردازد هدف خلق نگرش مثبت نسبت به فروشنده و ارتقای سازمان خود می‌باشد و نه فروش محصولات آن.
اعتماد اجتماعی را داشتن حسن ظن به دیگران در روابط اجتماعی، که دارای دو طرف اعتماد کننده و اعتماد شونده، فرد یا گروه است می باشد که تسهیل کننده روابط اجتماعی بوده و امکان سود یا زیان را در خود نهفته دارد.
جامعه شناسان غربی با تکيه بر نظرسنجی‌ها می‌گويند که در بيشتر جوامع صنعتی و همچنين در حال توسعه، ما در بدترين حالت با بحران اعتماد و در خوش بينانه ترين حالت با فرهنگ شک و ترديد مواجه هستيم. به گفته آنان اين بحران روز افزون در وهله اول گريبان سياست مداران و دولت مردان را می‌گيرد.
مردم به حرف سياست مداران و مقامات دولتی با ديده شک نگاه می‌کنند و انگيزه‌های آنان را زير سوال می‌برند. جامعه شناسان بر اين عقيده اند که بحران اعتماد چه واقعی و چه تخيلی، اثری تضعيف‌کننده بر ارکان جامعه و دموکراسی خواهد داشت.
رسانه‌هاي همگاني امروزه يكي از مهم ترين منابع توليد ارزش هايي همچون اعتماد و مشاركت اجتماعي اند. رايزمن معتقد است رسانه هاي همگاني حالت ايستاي دنباله روي و همرنگي اجتماعي را خنثي مي‌كنند و افراد را بر مي انگيزاند تا شخصاً در مسائل اجتماعي درگير شوند و در زندگي سياسي مشاركت پيدا كنند.
بیشتر بخوانید :
برخی از نظریه پردازان هدایت را آن قدر قوي مي داند كه معتقد است رسانه ها قادرند فرهنگ را مانند يك شبه واقعيت همچون كالا در تبليغات توليد كنند و يك فرا واقعيت را به عنوان فرهنگ و ارزش‌هاي اجتماعي جايگزين نمايند.
براساس آمارهای موجود، ٤٠٠ میلیون نفر در دنیا از نرم‌افزار وی‌چت برای چت کردن و ارسال صوت و تصویر به صورت کاملا رایگان استفاده می کنند که براساس گفته محمود واعظی، یک درصد این کاربران معادل چهار میلیون نفر ایرانی هستند، به تعبیری این اپلیکیشن ها هر کدام بیش از یک میلیون بار توسط کاربران ایرانی بازار بارگذاری شده است به اعتقاد فعالان، شمار کاربران اپل از بارگذاری این برنامه‌های کاربردی به بیش از ٣٠٠ هزار نفر می‌رسد که با احتساب شمار مشترکان، برنامه‌های کاربردی اندروید، به نظر می‌رسد بالغ بر ١,٥ میلیون ایرانی عضو این شبکه‌های اجتماعی هستند.
شبکه های اجتماعی مفهوم جدیدی نیستند. انسان ها از قرن‌ها پیش که گرد آتش می‌نشستند و برای یکدیگر داستان می‌گفتند در حال تشکیل شبکه های اجتماعی بودند.اما چیزی که باعث شده است امروز، شبکه های اجتماعی بیشتر از همیشه مورد توجه قرار بگیرند، به وجود آمدن ابزارهای دیجیتال و کمک آنها به توسعه شبکه های اجتماعی بوده است.بنابراین، برای تعریف شبکه های اجتماعی باید ابتدا سه مفهوم را از یکدیگر تفکیک کنیم:
- شبکه های اجتماعی به عنوان شبکه ای از ارتباطات انسانی؛
- سرویس های ایجاد و توسعه شبکه های اجتماعی
- سرویس های دیجیتال ایجاد و توسعه شبکه های اجتماعی
شبکه های اجتماعی ساختار هایی اجتماعی اند که از گروه های عموماً فردی یا سازمانی تشکیل شده، و بر اساس وابستگی ها و علایق گوناگون به هم متصل هستند. اصطلاح" شبکه های اجتماعی" را برای نخستین بار چی ای بارنز در سال 1954 طرح کرد و از آن پس به سرعت به شیوهای کلیدی در تحقیقات و مطالعات جامعه شناسی مدرن، روانشناسی اجتماعی، مطالعات سازمانی، مدیریت و... بدل گشت.
پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، افزون بر ابزارهای برقراری ارتباط، تأثیری مستقیم بر چگونگی، گستره، و فرهنگ ارتباط میان اعضای شبکه ها داشته است. آن چه سبب شده چنین شبکه هایی از موقعیت خوبی برخوردار شوند، رنگ و بوی اجتماعی آنهاست؛ چرا که انسان موجودی اجتماعی است.
افراد فراوانی در سرتاسر جهان، از شبکه های اجتماعی به عنوان وسیله ای برای بیان دیدگاه و گفتمان خود در مورد مسائل مختلف استفاده می کنند. این شبکه ها می توانند نوعی فعالیت مدنی را برای شهروندان به وجود بیاورند.
شهروندان سعی می کنند خود را به این شبکه های مجازی متصل سازند و از آن به عنوان محملی برای اظهار نظر در مورد عرصه های گوناگون زندگی استفاده نمایند؛
به بیان دیگر، شبکه های اجتماعی عرصه ای را به وجود آورده اند که فضای مناسبی برای ابراز هویت گروه های محروم اجتماعی فراهم کرده است. این عرصه عمومی نوین، از جهت توجه به گروه هایی که به دلایل مختلف، از جمله بُعد مکانی و محرومیت های دیگر، نمی توانند در عرصه عمومی مشارکت داشته باشند، حایز اهمیت است.
گسترش این شبکه های نوین اجتماعی، فضای مناسبی برای بیان هویت گروه های پراکنده فراهم آورده است. اکنون این اجتماعات این امکان را یافته اند که به مدد ارتباطات، هویت جمعی خود را به نوعی تقویت کنند.
این امر به خصوص در کشور ما که دارای وسعت سرزمینی فراوان و تنوع قومیتی گوناگون است، می تواند مورد توجه قرار گیرد تا از طریق این شبکه های اجتماعی، امکان تبادل فرهنگی میسرتر گردد.از مزیت های شبکه های اجتماعی، امکان انتقال سریع اطلاعات در آن ها است.
همچنین این امکان مردم را قادر می سازد که در حین هر کاری، از اطلاعات باخبر گردند. افزون بر این، کاربران در هزاران گروه و شبکه اجتماعی می توانند به راحتی موضوعات مورد علاقه و تخصصی خود را پیدا کنند و در آن ها عضو شوند. به نوعی رسانه در این جا در خدمت مخاطب و در تعامل دقیق با وی قرار دارد.
همچنین از منظر اقتصادی، شبکه های اجتماعی قادر به ایجاد پول هستند. این کار از طریق حق عضویت یا تبلیغات و همچنین ایجاد رابطه مستقیم بین خریدار و فروشنده امکان پذیر خواهد بود. امروزه، نزدیک به 2 میلیارد نفر حداقل عضو یک شبکه اجتماعی هستند.
کارکردهای مهم فضای مجازی
1.ارتباطات:
هدف اولیه مشارکت کنندگان در فضای سایبرنتیک است.
2. تحصیل:
نه تنها تحصیلات رسمی با فضای مجازی دچار دگرگونی می شود، بلکه بسیار فراتر می رود؛ نوعی آموزش لذت بخش که همراه با سرگرمی است، ایجاد می شود.
3. تفریح و سرگرمی:
فضای مجازی، تفننی بدیع و هیجان انگیز است؛ چه به طور مستقیم و چه به وسیله ابزار آنلاین تفریح و سرگرمی و چه به وسیله بازی های رایانه ای و البته تلفن های همراه و یا شرکت در چت های مورد علاقه. به علاوه، دسترسی آسان به انواع هنرها و ابزارهایی که امکان تجربه آن ها در زندگی واقعی وجود ندارد، از عوامل جذابیت بخش فضای مجازی هستند.
4. تسهیل امور:
فضای مجازی با امکان ارتباط از راه دور، پژوهش، نامه نگاری، انجام معاملات و حتی کار کردن، به تسهیل امور روزانه افراد می پردازد.
5. تجارت الکترونیک :
خرید الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی از جمله مهم ترین انواع تجارت الکترونیکی جدید هستند که پیش تر با این کیفیت امکان پذیر نبوده است.
تبيين خیریه و مولفه‌های آن
فرهنگ کارخیر و امور خیریه در جامعه ما قدمتی دیرینه دارد توصیه های اولیاء و رهبران دینی و شخصیت های برجسته اجتماعی و فرهنگی در این خصوص حکایت از آن دارد که عمل خیر و عام المنفعه در وهله نخست آثار و تبعات والای روحی و معنوی برای فرد انجام دهنده دارد.
همچنان که علی علیه السلام می فرماید :در نظر انسان شریف و کریم النفس نیکوکاری و حسن عمل، دینی است که بر ذمه اوست و خویشتن را به اداء آن موظف می داند و یا اینکه می فرمایند : زندگی زمانی با نشاط خواهد بود که اغنیاء در فکر فقرا باشند. نیکوکاری بعنوان یک خصلت فطری و خدادادی در وجود انسان نهادینه شده و همراه با سیر تکامل و تحول انسانی به شکوفایی رسیده است.
گرایش به کمک کردن و یاری رساندن به دیگران یکی از جنبه های بالندگی شخصیت انسان و رشد جنبه های معنوی و روحی اوست. نیکوکاری و حمایت از همنوع به ارزشهای والایی بر می گردد که هر انسانی برای تجلی خصایل ارزشی وجود خود و پاسخ به نیازهای معنوی اش به انجام آن مبادرت می ورزد .همچنین استعانت و یاری رساندن بعنوان پدیده ای فطری و عاطفی در موقعیت زندگی جمعی و گروهی انسانها نیز تعریف می شود وافراد را بر می انگیزد تا برای دستیابی به اهداف جمعی ،یکدیگر را یاری دهند.
بطور یقین یکی از نتایج اصلی تکوین و توسعه جامعه مدنی ، گسترش و تقویت بنیان های مشارکت فعالانه وهمیاری داوطلبانه اکثریت مردم در امور و مسائل مختلف اجتماعی جامعه شان می باشد که در درون خود دستاوردهای تمدن، تجربه های انسانی ، تعهد و احساس مسئولیت ، اعتقاد به برابری انسانها ،عدالت و …. به ارمغان می آورد.
سازمان خیریه به سازمانی گفته می‌شود که صرفاً هدفش مسائل نیکوکارانه می‌باشد. نوع این سازمان‌ها می‌تواند به اشکال مختلف از قبیل: بنیاد، تضامنی، شرکت‌های به ثبت نرسیده، و حتی در برخی مکان‌ها به صورت شرکت‌های معمولی باشد که صرفاً برای تحقق بخشیدن به اهداف نیکوکارانه به وجود آمده باشند یا بعداً به آن تبدیل گردند.
این سازمان‌ها تماماً سازمان غیر انتفاعی هستند، در حالیکه همه سازمان غیرانتفاعی لزوماً سازمان خیریه ممکن است نباشند. در بعضی شرایط سازمان هایی که قسمتی از آنها نیز به امر نیکوکاری اختصاص داشته باشند نیز جزو سازمان‌های خیریه محسوب می‌گردند. بعضی از سازمان‌های خیریه نیز ممکن است به دلیل سیاست‌‌های مالیاتی توسط شرکت‌ها به ثبت برسند.
سازمان های مردم نهاد که به اختصار NGO نامیده می‌شوند در دنیای معاصر جایگاه و کارکرد بسیار مناسبی دارند. روند حرکت جوامع پیشرفته به سوی واگذار کردن بیش از پیش این امور به این سازمان ها و تلاش بیش از پیش این سازمان ها در جهت حل مسائل و مشکلات افراد جامعه بر مبنای توانایی‌ها و قابلیت های محلی، باعث افزایش توجه روز افزون به این سازمان ها شده است.
تقسیم بانک جهانی از سازمان‌های مردم نهاد:
الف- سازمان هایی که برای جامعه و از سوی آن تشکیل یافته و دولت در آن دخالتی ندارد.
ب- سازمان هایی که در درون خود حالت منعطف و دموکراتیک داشته و تلاش می‌کنند تا خالی از مقاصد منفعت طلبانه برای خویش، به مردم خدمت کنند.
ج- سازمانی با ساختار غیرانتفاعی و ماهیتی داوطلبانه و توسعه محور است.
د- سازمانی که به احزاب سیاسی وابستگی نداشته باشد و برای کمک، توسعه، بهداشت و سلامت جامعه فعالیت می کند.
ه- سازمانی که تلاش دارد کیفیت زندگی افراد را با تأکید بر علل ریشه‌ای مشکلات ارتقاء بخشد.
هم چنین سازمان های مردم نهاد از جمله سازمان های تازه و نوپا هستند که دارای ویژگی هایی هستند که آنها را از سازمان های دولتی متمایز می‌سازد که عبارتند از:
الف- سازمان های مردم نهاد با مشارکت داوطلبانه شهروندان ،یعنی روش شکل‌گیری و اداره آنها توسط گروهی از مردم و به شکل داوطلبانه است.
ب- سازمان های مردم نهاد متشکل از افرادی که انگیزه بالایی برای فعالیت گروهی در راستای هدف مشخصی دارند و فعالیت آن ها معطوب به منافع همگانی است. سازمان غیرانتفاعی، خدمت مدار و توسعه محور که در جهت منافع افراد جامعه عمل می‌نماید.
ج- سازمان های مردم نهادی که غالباً به دنبال سود به معنای درآمد زایی نیستند و اکثراً به اصطلاح غیر انتفاعی هستند. سازمانی که از نظر ساختاری انعطاف‌پذیر و مردمی است و بدون منفعت‌طلبی در جهت ارائه خدمات به جامعه تلاش می‌کند.
د- غالباً این سازمان ها با توجه به اهداف ویژه‌ای تعریف می‌شوند و هدف آن توانمند سازی افراد جامعه است.
ه- سازمانی که به هیچ حزب سیاسی وابسته نبوده و به طور کلی متعهد به خدمت برای توسعه و رفاه اجتماعی است.
و- سازمان های مردم نهاد با اراده دولت ها تأسیس نشده و توسط دولت ها مدیریت نمی شوند.
خیریه یا نیکوکاری هرگونه یاری رسانی به افراد یا موجودات نیازمند آن است. کمک مالی و دادن پول یا دیگر کمک‌های مادی به تهیدستان با انگیزه های انسان دوستانه نیز نیکوکاری است. نیکوکاری در ادیان و مکاتب فکری مختلف، کاری پسندیده و سفارش شده است.
فعالیت های خیریه و نیکوکاری که در هر جامعه ای رخ میدهد همانند پدیده های خیر، متأثر از عقاید، ارزش ها، فرهنگ و آداب و رسوم آن جامعه است. از این رو، یکی از جلوه ها و نمودهای مشارکت اجتماعی و فعالیت های خیریه در فرهنگ اسلامی، سنت وقف است.
انواع موسسات خیریه
- موسسات خیریه حوزه بهداشت و درمان
- موسسات خیریه عمرانی
- موسسات خیریه نگهداری یا سرپرستی
- سازمان‌های خیریه آموزشی
- موسسات خیریه پژوهشی
- موسسات خیریه خدمات مشاوره
- موسسات توانیابی و بازپروری
نقش شبکه‌های اجتماعی در تبلیغ خیریه‌ها
شبکه های اجتماعی به عنوان روشی نوین جهت تبلیغات و جذب کمک های مردمی نقشی مهم دارند که مدیران خیریه ها باید به این امر توجه کافی و لازم را داشته باشند و برنامه های خود را بر اساس آن تنظیم نمایند.
شبکه های اجتماعی گستره گوناگونی دارند و خیریه ها می توانند با عضویت و فعالیت در آنها به عضو گیری و معرفی خدمات خود بپردازند. یکی از مهم ترین عوامل در جذب بیشتر مخاطبان در شبکه های اجتماعی شفافیت و جلب اعتماد عمومی است برنامه ها و راهکارهای ارائه شده باید قابل فهم برای عموم اقشار مختلف مردم باشد.
مهمترین عوامل حضور خیریه‌ها در شبکه های اجتماعی
- ایجاد تنوع تبلیغاتی در شبکه های اجتماعی
- داشتن برنامه مدون جهت حضور در شبکه های اجتماعی
- تدوين نظام بهره وري شبکه های اجتماعی در سمن های خیریه
- ايجاد نظام سازماني فرهنگ بهره مندي از ظرفیت شبکه های اجتماعی
این مطلب برداشت و خلاصه‌ای از مقاله (شبکه‌های اجتماعی؛ بستر خدمات به خیریه‌ها) نوشته (مهدی اختر محققی) است که در همایش خیرماندگار شرکت کرده و در سیویلیکا منتشر شده است.
دیدگاه خود را بنویسید